ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗ ΥΓΕΙΑ:ΠΩΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΙ ΟΙ ΒΛΑΠΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ

Το αλκοόλ, από αρχαιοτάτων χρόνων, είναι συνυφασμένο με τις εξάρσεις του ανθρώπου στο πνευματικό και σωματικό επίπεδο: τις γιορτές, τα πένθη, την έμπνευση.

Σε μικρές ποσότητες έχει συνδεθεί με ευεργετικές ιδιότητες στην καρδιά, στα αγγεία καθώς και με το αίσθημα της ευφορίας. Η υπέρμετρη, ψυχαναγκαστική και εθιστική κατανάλωσή του αποκαλείται αλκοολισμός. Ένα ποτηράκι κρασί για τις γυναίκες και δύο ποτηράκια για τους άνδρες ημερησίως θεωρείται ως το όριο του φυσιολογικού.

Ο θεός Διόνυσος ήταν το σύμβολο της ευζωίας, κρινόμενος μέσα από τα …ποτηράκια που κατανάλωνε. Οι αρχαίοι Έλληνες, όμως, δεν παραδίδονταν στις εξάρσεις του αλκοόλ και αναμείγνυαν τον οίνο με νερό, σε αναλογία 1:3, για να αποφύγουν τις αρνητικές συνέπειές του από υπερβολική κατανάλωση, καθώς η πόση του χωρίς νερό θεωρείτο βαρβαρότητα. Ο αλκοολισμός είναι ευρέως γνωστό ότι επιφέρει σημαντικές επιπτώσεις στον οργανισμό τόσο σωματικές (όπως, κίρρωση του ήπατος, καρδιαγγειακά νοσήματα, βλάβες στο ανοσοποιητικό σύστημα, καταστροφή εγκεφαλικών κυττάρων, αιμοποιητικές διαταραχές κ.α.) όσο και ψυχικές (όπως, κατάθλιψη, αυτοκαταστροφικές τάσεις, επιπτώσεις στο άμεσο και ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον κ.α.).

Από την άλλη πλευρά, η στοματική κοιλότητα και υγεία δεν θα μπορούσε να μείνει ανεπηρέαστη. Η πρώτη επαφή του οργανισμού με το αλκοόλ και μάλιστα σε υψηλή συγκέντρωση γίνεται στο στόμα. Ουσίες που περιέχονται στα ποτά όπως, η αιθανόλη είναι υπεύθυνες για την ατροφία του βλεννογόνου του στόματος, κάνοντάς τον πιο επιρρεπή σε καρκινογενή χημικά, καθώς και για τη μείωση της παραγωγής σάλιου. Επιπλέον, ο οίνος περιέχει όξινα στοιχεία, που διαβρώνουν τα δόντια, αλλά και ζάχαρη – την κύρια τροφή των βακτηρίων.

Οι σημαντικότερες επιπτώσεις στη στοματική υγεία συνοψίζονται ως εξής:

1. Ερεθισμός των ούλων (ουλίτιδα), της γλώσσας (γλωσσίτιδα, καυσαλγία της γλώσσας, γλωσσοδυνία-πόνος) και του στοματικού βλεννογόνου ( όπως, έλκη στις γωνίες του στόματος, λευκοπλακία, ερυθροπλασία, ομαλός λειχήνας) ως συνέπεια της ξηροστομίας και των αβιταμινώσεων (επειδή το αλκοόλ μειώνει την απορρόφησή τους από τα έντερο).
2. Ξηροστομία (λόγω μειωμένης παραγωγής σάλιου).
3. Καταστροφή του σμάλτου των δοντιών (εξαιτίας της διάβρωσης από τις όξινες ουσίες) με αποτέλεσμα την ευαισθησία των δοντιών στο κρύο και το ζεστό.
4. Αυξημένα ποσοστά απώλειας δοντιών που οφείλονται τόσο στην ανεξέλεγκτη τερηδόνα (λόγω του συνδυασμού των σακχάρων και της ξηροστομίας που ευνοούν την ανάπτυξη των βακτηρίων αλλά και της παραμέλησης της στοματικής υγιεινής από τον αλκοολικό) όσο και στην περιοδοντίτιδα (που χαρακτηρίζεται από απώλεια οστού γύρω από τις ρίζες).
5. Αυξημένη συχνότητα ακρορριζικών αλλοιώσεων (κύστεις, αποστήματα, κοκκιώματα) αλλά και πέτρας στα δόντια.
6. Μειωμένη επουλωτική ικανότητα, μετά τις χειρουργικές επεμβάσεις στο στόμα.
7. Ακατάσχετη αιμορραγία έπειτα από εξαγωγές και χειρουργικές επεμβάσεις (διότι ο αλκοολισμός επηρεάζει το μηχανισμό πήξης του αίματος).
8. Κατάγματα στα δόντια και τις γνάθους μετά από πτώσεις.
9. Αποχρωματισμός των δοντιών (ιδιαίτερα με ερυθρούς οίνους).
10. Δυσκολίες στην αναισθησία κατά την οδοντιατρική πράξη (συνήθως απαιτείται μεγαλύτερη ποσότητα αναισθητικού).
11. Αποτελεί τον δεύτερο προδιαθεσικό παράγοντα μετά το κάπνισμα, εμφάνισης καρκίνου του στόματος, του φάρυγγα και του οισοφάγου. Ο συνδυασμός αλκοόλ και καπνίσματος αυξάνει την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου του στόματος κατά 15 φορές. Η συνέχιση του αλκοόλ μετά τη θεραπεία του καρκίνου αυξάνει την υποτροπή κατά 50%.

Όσον αφορά τους αλκοολικούς αλλά και τους περιστασιακούς πότες θα πρέπει να έχουν υπόψιν τους  τα εξής:

1. Να πίνουν νερό μετά το κρασί, για να ξεπλένουν τις όξινες και σακχαρώδεις ουσίες. Το νερό βοηθά και στην αποκατάσταση της νηφαλιότητας.
2. Το ξέπλυμα με σοδόνερο ουδετεροποιεί τα οξέα.
3. Το άμεσο βούρτσισμα θα πρέπει να αναβάλλεται για μισή ώρα τουλάχιστον μετά το τέλος της κατανάλωσης αλκοόλ, καθώς τα δόντια είναι επιρρεπή στη διάβρωση (διότι το εξωτερικό περίβλημα του δοντιού η αδαμαντίνη έχει μαλακώσει από τα οξέα και θέλει χρόνο για να αποκαταστήσει τη σκληρότητά της).
4. Η μάσηση τσίχλας χωρίς ζάχαρη βοηθά στην αύξηση παραγωγής σάλιου, που συντελεί στο ξέπλυμα των ουσιών του αλκοόλ αλλά και καταπολεμά την ξηροστομία.
5. Συνιστάται η χρήση οδοντόπαστας πλούσιας σε φθόριο, η οποία ενισχύει τα δόντια.
6. Η επίσκεψη στον οδοντίατρο για έλεγχο της στοματικής υγείας θα πρέπει να είναι τακτική (τουλάχιστον μία φορά το εξάμηνο και το τρίμηνο για τους περιστασιακούς πότες και τους αλκοολικούς αντίστοιχα).
7. Ο καθημερινός έλεγχος της στοματικής κοιλότητας των αλκοολικών για προκαρκινικές καταστάσεις (λευκοπλακία, ερυθροπλασία κ.α.) αλλά και έλκη είναι απαραίτητος (αν όχι από τους ίδιους, από άτομα του οικείου περιβάλλοντός τους).

Συμπερασματικά, γίνεται κατανοητό ότι η απεξάρτηση από τον αλκοολισμό, πέρα από την αποφυγή των προαναφερθέντων προβλημάτων του στόματος, αποτελεί προϋπόθεση για τη γενικότερη υγεία του ανθρώπου.

 Γράφει

 ο Γεώργιος Αλ. Πολυχρόνης

 Ειδικός Ορθοδοντικός DDS.Msc

 Τηλ. 210 6985073