Χθες και σημερα «Η προσμονη του ταχυδρομου»
Ξεφυλλίζοντας ένα ενημερωτικό έντυπο σταμάτησα στη σελίδα «παγκόσμιες ημέρες», “international days” που θα έλεγαν οι γραμματιζούμενοι της εποχής μας. Οκτώβρης και 9 του μήνα, γιορτάζεται η παγκόσμια ημέρα του ταχυδρομείου. Πολύς κόσμος ίσως να το αγνοεί και να μην τον ενδιαφέρει τόσο, καθώς το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο των καιρών της υψηλής τεχνολογίας, τον «απορρόφησε» κυριολεκτικά και τον «μάζεψε». Αλλά πιστεύω ότι για εμάς που μεγαλώσαμε και νοσταλγούμε το δύσκολο και αξέχαστο παρελθόν, δεν μπορεί να φύγει από το νου μας ο χαρισματικός ταχυδρόμος με την παραφουσκωμένη από επιστολές τσάντα στον ώμο του και το χαμόγελο της ελπίδας που ήταν χαραγμένο στα χείλη του.
Η επινόηση του ταχυδρομείου, οφείλεται στον Κύρο, το μεγάλο βασιλιά της Περσίας, που κυρίευσε σχεδόν όλη την Ανατολική Ασία. Το κράτος του είχε μεγάλη έκταση και ήταν πολύ δύσκολο να συνεννοείται με τους σατράπες του, στις διάφορες επαρχίες του. Ο Κύρος λοιπόν σκέφτηκε και έκανε το εξής: Διέταξε σε ορισμένες αποστάσεις από την πρωτεύουσά του, να κτίσουν σταθμούς ταχυδρομικούς και στάβλους για άλογα. Σε κάθε σταθμό εγκατέστησε ιπποκόμους και ιππείς που τους εφοδίαζε με εκλεκτά άλογα ικανά να τρέξουν μέσα σε μια μέρα πολλά χιλιόμετρα και διόρισε ένα διοικητή που ήταν υποχρεωμένος να διαβάζει τις διαταγές στα διάφορα σημεία του κράτους. Έτσι μια διαταγή μεταφερόταν από τον ένα σταθμό στην άλλον, χωρίς αναβολή και καθυστέρηση και με μεγάλη ταχύτητα.
Ούτε βροχή, ούτε χιόνια, ούτε άλλο εμπόδιο μπορούσε να δυσκολέψει την ταχυδρομική του αυτή συγκοινωνία. Με τον τρόπο αυτό κατόρθωσε, να δίνει διαταγές ο Κύρος μέσα σε μικρό αναλόγως, διάστημα, στο απέραντο κράτος του και μάλιστα σε καιρό πολέμου. Λένε ότι τον καιρό –την εποχή- που βασίλευε ο Ξέρξης, λειτουργούσαν πολλοί τέτοιοι σταθμοί. Στη Ρώμη η ταχυδρομική υπηρεσία, ήταν πιο συστηματική, γιατί είχαν και πεζούς ταχυδρόμους. Όμως αυτό το σύστημα εξυπηρετούσε μόνο τις κρατικές υποθέσεις. Οι ιδιώτες έστελναν την αλληλογραφία τους με τους δούλους τους. Στα 1464 ιδρύθηκαν στη Γαλλία ταχυδρομεία και την ίδια εποχή, σε όλη την Ευρώπη, άρχισαν να λειτουργούν ιδιωτικές ταχυδρομικές υπηρεσίες. Στα 1622 οργανώθηκαν ταχυδρομεία και διανομείς και με ορισμένα δρομολόγια και από τότε όλο και καινούργιες μεταρρυθμίσεις γίνονταν στις υπηρεσίες (επιταγές, δέματα κ.λπ.). Στα 1837 παρουσιάζεται το γραμματόσημο ως μέσον για να εισπράττονται ταχυδρομικά τέλη. Τα πρώτα γραμματόσημα κυκλοφόρησαν στην Αγγλία στα 1840. Στην Ελλάδα το πρώτο ταχυδρομείο λειτούργησε στα 1829 με 16 εφίππους και 9 πεζούς διανομείς.
Σήμερα το ταχυδρομείο διαβιβάζεται με το σιδηρόδρομο, τα πλοία και τα αεροπλάνα (εναέριο ταχυδρομείο). Στα 2012 το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο είναι το αποκορύφωμα της προηγμένης τεχνολογίας. Εμείς οι παραδοσιακοί λάτρεις άλλων καιρών και άλλων τρόπων επικοινωνίας, αναπολούμε και συγκινούμαστε καθώς θυμόμαστε την απαντοχή και το χτυποκάρδι που μας έφερνε το χτύπημα του ταχυδρόμου στην πόρτα μας. Ώσπου το τηλέφωνο ήρθε μεταπολεμικά και μας εξυπηρέτησε, αφήνοντας και το γνωστό τραγουδάκι «Πάρε με στο τηλέφωνο, λιγάκι να τα πούμε και δώσμου ένα ραντεβού, για να συναντηθούμε…»
Κουρασμένος ο κόσμος ψυχικά και οικονομικά ύστερα από την βαρβαρότητα του ανελέητου πολέμου και του ολέθριου εμφύλιου, λαχταρούσε την όποια βοήθεια θα του έδιναν οι Έλληνες της αλλοδαπής. Η γελαστή έκφραση στο πρόσωπο του διανομέα, μαρτυρούσε πως κάτι θα έφερνε για να ανακουφιστεί το σπιτικό της πολυφαμίλιας.
Μια ειδοποίηση για λίγα δολάρια ή ένα δέμα με ρουχισμό ήταν βάλσαμο για τη στερημένη από τα απαραίτητα προς το ζην ελληνική κοινωνία. Τα αλανιάρικα παιδιά του μαχαλά, άφηναν τα αυτοσχέδια παιχνίδια και έτρεχαν να φέρουν «το μαντάτο» πως περνά ο ταχυδρόμος του χωριού. Άντε και ένα μπαξίσι και γι’ αυτόν και μια ευχή, για να τον έχει η Παναγιά η Αγιασώτισσα γερό και να τους ξαναφέρει το τσεκ, δώρο του μετανάστη, που θυμόταν τη δοκιμαζόμενη Ελλάδα, την πατρίδα του. «Πουρμπουάρ» το καλαμπούρι του ταχυδρόμου, σαν τον έζωναν «οι παραλήπτες» του μαχαλά!…
Τα ραβασάκια που περιμέναμε οι φιλενάδες ήταν και παραμένουν η πιο γλυκιά ανάμνηση και η λαχτάρα στα κρυφά να μας τα φέρει ο διανομέας, έμεινε αξέχαστη από όσες και όσους τη ζήσαμε…
Στα χρόνια του διαδικτύου και της ηλεκτρονικής αφθονίας εγώ εξακολουθώ να λατρεύω το ταχυδρομείο και να στέλνω ευχετήριες κάρτες και «γράμματα» στη φίλη τη Ρηνούλα στο Σύδνεϊ, στην Αντιόπη, στη Βραζιλία, στην Ξανθή και τη Σταυρούλα στην Αστόρια και σε όποιους άλλους με αγαπούν και τους αγαπώ. Ευχαριστούμε τα ταχυδρομεία που μας χαρίζουν τις μικροχαρές της πρόσκαιρης ζωής, έστω και μέσα στο φάκελο με το προπληρωμένο τέλος, παραδοσιακά και για ανάμνηση του νοσταλγικού τρόπου επικοινωνίας, που στο κοντινό παρελθόν βιώσαμε.
Μυρσίνη Βαμβακά-Χουτζαίου