ΤΟ ΑΙΝΙΓΜΑ ΤΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

ΤΟ ΑΙΝΙΓΜΑ ΤΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

Ντέιβιντ Χάρβει

Πριν από τις φετινές διακοπές έψαχνα στη βιβλιοθήκη μου να βρω κανένα αδιάβαστο βιβλίο, κι έπεσε το μάτι μου σ ένα κόκκινο με τον παραπάνω τίτλο. Άνοιξα το εξώφυλλο και είδα ότι το είχα αγοράσει το 2011, κι ήταν ακόμα αδιάβαστο, πράγμα που απέδωσα στην απέχθεια που τρέφω για τα «οικονομίστικα» συγγράμματα ή στην συνήθειά μου ν αφήνω πολλές φορές πράγματα για «ιστορική ωρίμανση»! Απρόθυμα το πήρα μαζί μου, κι απρόθυμα το άνοιξα πρώτο.

Ο πλήρης τίτλος είναι «το αίνιγμα του κεφαλαίου και οι κρίσεις του καπιταλισμού», άκρως επίκαιρο στις μέρες μας. Στην πρώτη σελίδα του Προοιμίου, γράφει ο Χάρβει, ότι τον Νοέμβρη του 2008, η Ελισάβετ επισκέφτηκε το London School of Economics και ρώτησε τους εκεί οικονομολόγους «πως είναι δυνατό κανείς τους να μην είχε διακρίνει τα σημάδια της επερχόμενης κρίσης που διανύουμε σήμερα»; Εκείνοι, δηλ. οι κορυφαίοι οικονομολόγοι του κόσμου, δεν είχαν έτοιμη απάντηση και αφού διαβουλεύτηκαν για 6 μήνες υπό την αιγίδα της Βρετανικής Ακαδημίας, απάντησα με κάτι άρρητα ρήματα, όπως, εγώ τουλάχιστον πιστεύω, ότι κάνουν οι Οικονομολόγοι και οι Σεισμολόγοι! Ομολογώ ότι τρέφω μια αποστροφή προς τους οικονομολόγους, τους οποίους γνωρίζω «από μέσα», γιατί ποτέ δεν πρότειναν λύσεις που αληθινά να βελτιώνουν τη ζωή των πολλών. Η αδυναμία τους να απαντήσουν στο θέμα για το οποίο υπάρχουν, καμαρώνουν και πληρώνονται, μου ξύπνησε μια χαιρεκακία εναντίων τους και είπα, ας διαβάσω το βιβλίο. Δεν λυπάμαι για τον χρόνο που διέθεσα να το διαβάσω, αλλά για το ότι το διάβασα τόσο αργά στη ζωή μου.

Ο Χάρβει δεν κουβαλάει κουκουβάγιες στην Αθήνα, ούτε κάρβουνα στο Newcastle, απλά ομαδοποιεί και βάζει σε σειρά και τάξη, αυτά που λίγο-πολύ οι ασχολούμενοι με τα οικονομικά γνωρίζουν ή πρέπει να γνωρίζουν, εκείνο όμως που εντυπωσιάζει είναι η παρουσίαση της καταλυτικής δύναμης του κεφαλαίου στη ζωή των ανθρώπων, ο τρόπος που συγκεντρώνεται σε αδίστακτα χέρια και το πως χρησιμοποιείται, αδιαφορώντας για τις καταστροφές που προκαλεί και το θάνατο που σπείρει! Ο κόσμος σύμπας ή γοητεύεται από το κεφάλαιο, όπως οι ποδοσφαιρόφιλοι από τις ντρίπλες του Πελέ, ή νομίζει ότι το κεφάλαιο είναι υπόθεση του Σόρου, του Μπάφετ και των λοιπών, όχι πάντως δική του, αφού αυτός δεν το έχει. Μέγα σφάλμα, γιατί το κεφάλαιο καθορίζει απόλυτα τη ζωή μας, από την κούνια που θα γεννηθούμε, μέχρι τον τρόπο που θα πεθάνουμε! Ας πάρουμε για παράδειγμα την Ελλάδα, η οποία σαν γεωγραφική θέση είναι κλειδί για τα συμφέροντα των πλανηταρχών και σαν τόπος διαμονής προνομιούχος. Τι έγινε σ αυτόν τον τόπο τα τελευταία 35 χρόνια; Μας πρότειναν το καρότο της καλοπέρασης με δανεικά και τσιμπήσαμε, δηλ. είπαν στον αμερικανοτραφή Ανδρέα «πάρε φτηνά κεφάλαια και μοίρασέ τα στον λαό που δεν καταλαβαίνει και χαίρεται, εσύ μακροημέρευε στην εξουσία και όλα θα πάνε καλά»! Κατόπιν ήρθαν οι «ολίγιστοι», γόνοι πολιτικών οικογενειών και οι υπάλληλοι, οι οποίοι, με τις σαφείς οδηγίες των πιστωτών-κεφαλαιούχων, προετοίμασαν το έδαφος για το σημερινό μη αναστρέψιμο χάλι. Όταν η Μέρκελ και ο Ολάν χαϊδεύουν την πλάτη του Τσίπρα, εγώ σκέφτομαι τις γερμανικές και γαλλικές τράπεζες, οι οποίες έχουν το μεγαλύτερο μέρος του ελληνικού χρέους, μέσω και των δικών μας τοκογλύφων, και οι οποίες είναι πίσω από τα «κοράκια» που κοψοχρονιά αγοράζουν την Ελλάδα! Αγαπητέ αδιάφορε αναγνώστη κάνε μια εξαίρεση από τον ωχαδερφισμό σου και βρες μια απάντηση στην απλή ερώτηση των παιδιών σου «γιατί ο γείτονας πουλάει το σπίτι του για να πληρώσει τα χρέη του και οι Τράπεζες δεν πουλάνε τα δικά τους σπίτια για να πληρώσουν τις δικές τους υποχρεώσεις»; Μην εξαπατάσαι από την απάντηση των τραπεζιτών, οι οποίοι θα σου πουν ότι οι τράπεζες αναχρηματοδοτούνται, από την τσέπη σου, για να μην χάσει ο κόσμος τις καταθέσεις του, γιατί αυτό είναι δικαιολογία προς αφελείς, οι καταθέτες πρέπει να πληρωθούν από την περιουσία των τραπεζών και από την επιστροφή των εξωφρενικών μπόνους των ψηλόβαθμων στελεχών των, τότε που όλα τους πήγαιναν καλά! Μας κάνει κακό  να δανείζονται οι ισχυροί πάντα από την λογική του Καραγκιόζη «τα δικά μου δικά μου και τα δικά σου δικά μου»!

Το βιβλίο του Χάρβεη είναι χρησιμότατο να το διαβάσουν, όσοι τουλάχιστον έχουν διάθεση να το καταλάβουν και όσοι δεν συνηθίζουν να αδιαφορούν για την αρκούδα, όταν χορεύει στην αυλή του γείτονα. Αξίζει να προστεθεί, ότι ο Χάρβεϊ δεν έχει την στενοκεφαλιά των οικονομολόγων, γιατί ο ίδιος είναι Ανθρωπολόγος και Γεωγράφος,  μέλος της Αμερικανικής Εταιρείας Τεχνών και Επιστημών, ενώ το 1995 βραβεύτηκε με το μετάλλιο ευεργέτη από την Βασιλική Γεωγραφική Εταιρεία.

Απόστολος Γεωργόπουλος